مهراب

🔹🔸🔹🔸🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹فلسفه روزه

🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸 

روزه هم مانند ساير احكام متين اسلام، از حكمت و مصلحت خاصي سرچشمه مي گيرد. روايات متعددي با تعبيرهاي گوناگون ، گوشه اي ازحكمت نهفته آن را بيان مي كند، در زير به چهار مورد آن اشاره مي كنيم 

الف – اخلاص و خود سازي: 

حضرت زهرا سلام الله عليها فرموده است فرض الله الصيام تثبيتاً للاخلاص ۱

خداوند ، روزه را براي تثبيت اخلاص ( در دل مردم ) واجب كرده است . 

« صائم » با خودداري از خواسته هاي نفساني ، فرمان خدا را به اجرا مي گذارد و با عالم ملكوت ، پيوند معنوي برقرار مي كند و چون كارهاي حيواني را رها كرده ، درونش صفا و جلا مي يابد . همين طور ، همگام با امساك از لذات جسماني ، از لذت هاي حرام روحاني نيز پرهيز مي كند. و امتناع مي ورزد .و از آنجا كه روزه عبادتي است كه به دليل « ديدني » نبودن عمل كمتر مي توان به وسيله آن مرتكب گناه ريا شد و لذا اين عمل از اخلاص بيشتري برخوردار است . 

ب – تعديل قواي جسماني: 

دستگاههاي مختلف بدن درطول يك سال فعاليت شبانه روزي ، ممكن است دچار عارضه و فرسودگي با خستگي مفرط گردندكه اگر به آنها رسيدگي نشود. آسيب كلي ببيند. از اين رو خداوند حكيم براي حفظ سلامتي و ترميم و تعديل قواي جسماني مؤمن ، روزه را واجب كرده است . شاهد اين گفتار ، سخن حكيمانه رسول خدا صلي الله عليه وآله است كه فرمود صوموا تصحوا ۲

روزه بگيريد تا سالم بمانيد. 

ج – تمرين تقوا

سومين حكمت مهم روزه داري ، ممارست وتمرين « پرهيزكاري » است . مسلمان با تمرين يك ماهه خود در ماه مبارك ، از ارضاي تمايلات نفساني خودداري مي كند تابه نفس خويش بقبولاند كه توانايي ايستادگي در برابر كارهاي ناروا را دارد ، به عنوان نمونه روزه دار :با نخوردن غذاي حلال خود ، تمرين مي كند كه به اموال ديگران دست درازي نكند. با نرفتن نزد همسر خويش ، درك مي كند كه به ناموس ديگران نبايد چشم طمع دوخت 

با بستن زبان از دروغ برخداو پيامبر – صلي الله عليه و آله – ياد مي گيرد كه هر كلامي را بر زبانش جاري نكند. 

مسأله تمرين تقوا و افزايش درجه آن را به قرآن در آيه « روزه » بصراحت بيان كرده ، پس از بيان وجوب روزه فرموده است لعلكم تتقون ۳ 

شايدشما تقوا پيشه كنيد. 

د – كم شدن فاصله فقير وغني: 

احساس نياز ونداري و چشيدن طعم گرسنگي و تشنگي و محروميت ، حكمت ديگر روزه است . به اين معنا كه ثروتمندان مسلمان در طول سال ، از نعمت و رفاه برخوردارند و هر زمان ، هر چه اراده كنند ، در اختيارشان قرار مي گيرد ، ديگر چگونه به يادمحرومان باشند؟ و از كجا بفهمند كه « گرسنگي » چه دردي است ؟ آنان بايد يك ماه با گرسنگي و تشنگي دمساز شوند تا طعم تلخ آن را بچشند و دل رفاه زده آنان قدري به حال محرمان بسوزد. 

از امام حسين عليه السلام پرسيدند چرا خدا روزه را واجب كرده است ؟ فرمود ليجد الغني مس الجوع فيعود بالفضل علي المسكين ۴  

تا توانمند گرسنگي را لمس كند و مازاد بر نیاز را بر مستمند باز گرداند. 

5⃣ يادآوري آخرت

حضرت رضا عليه السلام طي گفتار متيني اين پرسش را طرح مي كند كه : 

چرا فرمان روزه داري بر بندگان صادر شده است آن گاه در پاسخ مي فرمايد: 

 لكي يعرفوا ألم الجوع و العطش فيستدلوا علي فقر الاخره ۵ 

تا درد گرسنگي وتشنگي را بفهمد و بر بيچارگي سراي ديگر رهنمون كردند. 

از اين رو ، پيامبر خدا – صلي الله عليه و آله – در يكي از خطبه هايي كه در آستانه ماه مبارك رمضان ايراد كرد ، فرمود : 

واذكروا بجوعكم وعطشكم فيه جوع يوم القيمه و عطشه ۶ 

باگرسنگي و تشنگي تان دراين ماه گرسنگي و تشنگي روز قيامت رابه ياد آوريد. 

مراتب روزه داري : 

امير مؤمنان ، صلوات الله عليه روزه را داري سه مرتبه دانسته و مي فرمايد  

صوم القلب خير من صيام اللسان و صيام اللسان خير من صيام البطن ۷  

روزه دل بهتر از روزه زبان و روزه زبان برتر از روزه شكم است. 

ملامهدي نراقي اين مراتب را نام گذاري و درتوضيح هر يك مي نويسد : 

1⃣ روزه عام كه نگه داشتن شكم وشهوت است و فايده آن ، رفع تكليف و آزادي از دوزخ است . 

2⃣روزه خاص كه بايستي علاوه بر مرتبه اول ، چشم ، گوش ، زبان ، دست ، پا وديگر جوارح را نيز از آلوده شدن به گناه حفظ كرد و ثواب هاي وعده داده شده از سوي خدا ( بيشتر ) به چنين روزه اي تعلق مي گيرد. 

3⃣روزه خاص الخاص كه در اين مرحله ، علاوه بر رعايت دو مرحله پيش ، دل نيز از افكار دنيوي ، اخلاق زشت و همت پست ، روزه مي گيرد و از غير خدا بكلي گسسته مي گردد ۸ 

آداب روزه داري: 

آيا تاكنون ديده ايد كسي درمجلس عزا و سوگواري ، اشعار شاد و فرحزا بخواند و شاد وخندان باشد ؟ يا ديده ايد شخصي با شال عزا در مجلس جشن وسرور شركت كند و گريه كند ؟ 

اگر پاسختان منفي است ، دليلتان چيست ؟ شايد شما هم به اين مطلب اذعان داشته باشيد كه شركت در هرمجلسي تشريفات خاص خودرا مي طلبد .

#فلسفه_روزه